Šta znači biti mentalno bolestan?
Prema podacima, u savremenom svetu je u porastu broj mentalno obolelih osoba, s tim što se mogu razlikovati lakši i teži psihički poremećaji kod pacijenata. Nauka koja se bavi proučavanjem mentalnih poremećaja i njihovim lečenjem je psihijatrija, a ona se uopšteno karakteriše kao nauka o duševnim oboljenjima. Sa porastom pacijenata koji imaju neki vid mentalnog poremećaja, se i klasifikacija takvih oboljenja menja, ali se isto tako uočavaju i nove vrste duševnih oboljenja, a za koje se smatra da nastaju kao direktna posledica savremenog stresnog načina života.
Šta znači biti mentalno bolestan?
Kada se kaže da je neko mentalno, odnosno duševno potpuno zdrav, to znači da kod te osobe ne postoji primećen nijedan mentalni poremećaj. Međutim, ukoliko se navodi da je neko mentalno bolestan, sa medicinske tačke gledišta, to zapravo znači da je neka funkcija njegovog mozga poremećena i da taj poremećaj ima uticaj na određeni aspekt života te osobe. Ranije je bila zastupljena tvrdnja da se mentalni poremećaji nasleđuju, ali vremenom je ona gotovo u potpunosti odbačena. Ipak, savremena nauka nije došla do preciznih podataka o tome šta se može smatrati tačnim uzrocima različitih duševnih oboljenja, s tim da se svakako sve više radi na njihovoj prevenciji. Izuzetno je značajno da psihijatar, odnosno medicinski stručnjak koji dolazi u dodir sa pacijentima, koji pate od određenog mentalnog poremećaja, uzme u obzir ne samo njegovo trenutno stanje, nego i sve aspekte njegovog ranijeg života, zato što će jedino na taj način uspeti da uspostavi dijagnozu i odredi adekvatnu terapiju.
Koji sve mentalni poremećaji postoje?
U principu, psihijatri su se ranije rukovodili takozvanom međunarodnom klasifikacijom bolesti, a prema pravilima Svetske zdravstvene organizacije, gde su mentalni poremećaji, odnosno takozvani poremećaji ponašanja bili navedeni u poglavlju 5 i nosili oznaku IDC - 10. Kasnije je prihvaćena klasifikacija mentalnih poremećaja, koju je 1952. godine odredila Američka psihijatrijska asocijacija. Od tada se koriste oznake DSM - 5, a koje su navedene u Dijagnostičkom i statističkom priručniku za mentalne poremećaje. U praksi postoje lakši i teži mentalni poremećaji, a ranije su samo psihoze i neuroze bile tretirane kao duševna oboljenja. Pod težim psihičkim poremećajima se smatraju psihoze, od kojih je svakako najpoznatije oboljenje šizofrenija. Lakši psihički poremećaji su takozvane neuroze, a u koje spadaju, pored ostalih i različiti anksiozni poremećaji, potom hipohondrija, ali i mnoge vrste fobija. Isto tako se određeni poremećaji ličnosti tretiraju u pojedinim slučajevima kao psihički poremećaji, ali sve zavisi od celokupnog stanja pacijenta. Osim drastičnih promena u ponašanju, u duševna oboljenja se mogu svrstati i poremećaji u spavanju, kao i u ishrani, ali i ona stanja, koja podrazumevaju da se pacijent ne može odupreti određenom porivu, a kada se na primer javlja oboljenje poznato kao piromanija ili, pak kleptomanija, te mnoga druga. Važno je napomenuti i to da se u određenim slučajevima kod neke osobe može javiti i zavisnost od alkohola ili nekih psihoaktivnih supstanci, što može dovesti do određenih psihoza ili neuroza, a kada takođe možemo govoriti o pojavi duševnih oboljenja.
Kako se leči mentalno obolela osoba?
Isključivo u zavisnosti od toga koja vrsta mentalnog poremećaja je u pitanju će zavisiti i terapija, a koju isključivo ima pravo da prepiše medicinski stručnjak čija je to specijalnost. Postoje situacije kada nije neophodno hospitalizovati pacijenta, već je dovoljno da se pridržava propisane terapije i poštuje smernice, koje će mu svakako dati njegov lekar. Naravno da ima i onih slučajeva, kada osoba koja pati od određenog mentalnog oboljenja mora da bude hospitalizovana ili upućena na specijalnu terapiju, koju će voditi stručno lice. Ono što zabrinjava članove porodice ovih pacijenata je, svakako informacija o tome da li se mentalne bolesti mogu lečiti i izlečiti. Nažalost, na to se ne može dati jednostavan odgovor, jer sve zavisi od težine oboljenja, odnosno od mentalnog sklopa samog pacijenta i uključenosti njegove porodice i najbližih u lečenje.